Maatschappelijke kosten-batenanalyse van beleidsmaatregelen om alcoholgebruik te verminderen

Abstract

Als alle kosten en baten van alcohol worden opgeteld, waren de kosten in 2013 ongeveer 2,3 tot 4,2 miljard euro. Kosten kunnen bijvoorbeeld ontstaan door een lagere arbeidsproductiviteit, door inzet van politie en justitie, en door verkeersongevallen. De baten van alcoholgebruik zijn bijvoorbeeld de accijnsinkomsten voor de overheid. Als we ook private kosten meenemen in de berekening, zoals de kosten van voortijdige sterfte en verlies aan kwaliteit van leven, dan waren de kosten in 2013 4,2 tot 6,1 miljard euro. In deze kostenschattingen is het welzijn dat mensen bij het drinken van alcohol kunnen ervaren niet meegenomen, omdat het moeilijk is om dit in maat en getal uit te drukken. Dit blijkt uit onderzoek van het RIVM en drie andere organisaties. Maatregelen zijn mogelijk om mensen minder alcohol te laten drinken, zoals een accijnsverhoging, een beperking van het aantal verkooppunten en een totaalverbod op alcoholreclame en -sponsoring. Zulke maatregelen kunnen de samenleving forse besparingen opleveren en hebben daarmee netto een positief effect op de Nederlandse samenleving. Voorbeelden van die positieve effecten zijn minder sterfte en betere kwaliteit van leven doordat ziekten die met alcoholgebruik samenhangen worden voorkomen. Ook wordt de arbeidsproductiviteit hoger, zijn er minder verkeersongevallen en is minder inzet van politie en justitie nodig. Op de lange termijn, over een periode van 50 jaar, levert een accijnsverhoging van 50 procent tussen de 4,5 en 10,7 miljard euro op. Bij een accijnsverhoging van 200 procent is dat 12,2 tot 35,8 miljard euro. Het saldo van kosten en baten na 50 jaar is 1,8 tot 4,3 miljard euro wanneer 10 procent van de verkooppunten worden gesloten. Dit bedrag loopt op tot 4,6 tot 10,7 miljard euro als 25 procent van de verkooppunten sluit. Een mediaban levert de samenleving circa 3,5 tot 7,8 miljard euro op na 50 jaar, maar hierover bestaat meer onzekerheid. Dit is een herziene versie van een onderzoek uit 2016. Nieuwe inzichten en nieuwe cijfers waren de aanleiding voor deze herziening. Voor beide rapporten is een zogeheten maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) uitgevoerd waarbij de drie genoemde beleidsmaatregelen zijn doorgerekend. MKBA's zijn een hulpmiddel om de welvaartseffecten van maatregelen in kaart te brengen en kunnen beleidsmakers ondersteunen bij hun beslissingen over toekomstig overheidsbeleid.

When all costs and all benefits of alcohol use are accumulated, the net costs were 2.3 tot 4.2 billion euro in 2013. Examples of the costs owing to alcohol use are lesser productivity at work, costs of police and justice and traffic accidents. Alcohol also has benefits, for instance excise tax income for government. The monetary benefits of alcohol have been subtracted from the costs of alcohol to arrive at a final estimate of net-costs for society. If private costs are also included in the calculations, for instance the costs of early mortality and loss of quality of life, the estimate for 2013 will increase to 4.2 to 6.1 billion euro. These estimates do not include the wellbeing that consumers of alcohol may experience, as it appeared difficult to quantify these benefits. Regulatory policies aimed at curbing alcohol consumption, such as (1) an increase in excise taxes, (2) a reduction of the number of sales venues, and (3) a total mediaban for advertising alcohol, will result in savings for society at large owing to, for example, less mortality and better quality of life because some alcohol-related diseases are being prevented, greater productivity, fewer traffic accidents and less efforts to be taken by police and justice. The three regulatory policies have been modelled using the Social Cost-Benefit Analysis (SCBA) approach. By expressing the net welfare effect of government policies and interventions, SCBAs can support policy makers in taking decisions on the implementation of future policies. The SCBA findings are as follows: In the long run, over a period of 50 years, an increase in excise taxes of 50% will result in societal benefits of 4.5 to 10.7 billion euro, an increase of excise taxes of 200% will result in societal benefits of 12.2 to 35.8 billion euro. The societal benefits of closure of 10% of sales venues are estimated at 1.8 to 4.3 billion euro after 50 years, and at 4.6 to 10.7 billion euro when 25% of sales venues would be closed. The societal benefits of a mediaban would amount to 3.5 to 7.8 billion euro after 50 years, but this estimate is surrounded by uncertainty.