Het effect van de Nederlandse zorg op het milieu. Methode voor milieuvoetafdruk en voorbeelden voor een goede zorgomgeving

Abstract

Klimaatverandering heeft grote gevolgen voor de gezondheid en het milieu. Het is dan ook belangrijk om alle bronnen die aan klimaatverandering bijdragen in beeld te hebben. Een daarvan is de zorgsector. Het ministerie van VWS (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport )wil daarom weten wat de effecten van de Nederlandse zorgsector op het milieu zijn. Van alle sectoren in Nederland draagt de zorgsector voor zo’n 7 procent bij aan de totale uitstoot van broeikasgassen. Dit is zowel uitstoot in Nederland als in het buitenland. Dit bevestigt eerdere schattingen uit onderzoek van anderen, en is nu beter onderbouwd. Het RIVM ontwikkelde een methode om de effecten op het milieu te berekenen. Hiermee is de wetenschappelijke kennis over meerdere effecten van de Nederlandse zorg op het milieu voor het eerst in kaart gebracht. Daarnaast is naar voorbeelden in de praktijk gezocht die de gezondheid verbeteren. De methode berekent zowel de effecten van medische handelingen, zoals het gebruik van narcosemiddelen bij operaties (die sterke broeikasgassen kunnen zijn), als de effecten van de productie van goederen en diensten die in de zorg worden gebruikt. De voetafdruk is berekend voor meer dan alleen klimaatverandering (de uitstoot van broeikasgassen). De berekening is ook gemaakt voor het gebruik van water en grondstoffen (metalen en mineralen), het landgebruik en de hoeveelheid afval. Zo nodig kunnen aan de methode meer effecten worden toegevoegd. Grofweg veroorzaakt de productie van chemische producten, waaronder geneesmiddelen en producten als zeep en oplosmiddelen, het grootste deel (ongeveer 40 procent) van de uitstoot van broeikasgassen en het grondstoffengebruik door de zorg. Het is nog niet precies duidelijk welke producten en processen die uitstoot en dat gebruik veroorzaken. Daarvoor is meer onderzoek nodig. Met verschillende zorgsectoren, zoals ziekenhuizen, ouderenzorg en de geestelijke gezondheidszorg ( GGZ (geestelijke gezondheidszorg)), is gezocht naar de praktijkvoorbeelden. Het gaat om voorbeelden die mensen in zorginstellingen, zoals ouderen en mensen met een beperking, gezond houden, bijvoorbeeld door hen gezond eten te geven en door planten en bomen aan te leggen. Zo’n gezonde ‘zorgomgeving’ kan helpen ziekte te voorkomen, en draagt bij aan goede en duurzame zorg. RIVM doet aanbevelingen om de methode om de effecten op het milieu te berekenen te verbeteren. Zo kan bijvoorbeeld een plan worden gemaakt om de situatie zoals die nu is te bepalen, en de ontwikkeling ervan in de toekomst te kunnen volgen. Ook wordt aangeraden om meer praktijkvoorbeelden te verzamelen, omdat zorgprofessionals daar veel behoefte aan hebben.

Climate change is having a major impact on health and the environment. That makes it important to have an overview of all the sources that contribute to climate change. One of these sources is the healthcare sector. The Ministry of Health, Welfare and Sports, therefore, wants to know the effects of the Dutch care sector on the environment. Among other things, it turns out that the care sector is responsible for about 7 percent of the total emission of greenhouse gases of all sectors in the Netherlands. This includes emissions both within the Netherlands and abroad. This number confirms previous estimates and is now better substantiated. RIVM has developed a method to calculate the environmental impact of healthcare. This is the first time that scientific knowledge about multiple effects of healthcare on the environment has been mapped out for the Netherlands. Next to the method development, practical examples were gathered on how to support good health for clients and patients in health care facilities. The method calculates the environmental effects of medical procedures, such as the use of anaesthetics (that can be greenhouse gases) in operations, as well as the effects of the production of goods and services used in health care. The footprint has been calculated for more than just climate change (emissions of greenhouse gases). It has also been calculated for the use of water and raw materials (metals and minerals), for land use and for the amount of waste produced. If required, more effects can be added to the method. Roughly speaking, the production of chemical products such as pharmaceuticals, soaps and solvents causes most - about 40 percent - of the greenhouse gas emissions and the use of raw materials by the healthcare sector. Exactly which products and processes cause this is not yet clear and requires more research. Additionally, various care organisations were interviewed, such as hospitals, geriatric care and mental health care (GGZ) institutes, to look for practical examples of how to improve a health promoting environment in and around health care provider facilities. The examples concern practices that keep people in care institutions - such as the elderly and disabled - healthy, for example by giving them healthier food and by planting greenery. Such a healthy 'care environment' can help to prevent illness and contributes to good and sustainable health care. RIVM makes recommendations to further improve the environmental footprint method. For example, a plan can be made on how to determine the present situation and how to monitor future developments.