De laatste jaren zijn er steeds vaker tekorten aan geneesmiddelen (medicijnen). Deze tekorten ontstaan vooral door problemen met de productie, distributie en kwaliteit van geneesmiddelen.

Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) geeft aan wanneer er een 'kritisch tekort' is. Als dat er is, zijn er verschillende oplossingen. Een apotheek kan het geneesmiddel bijvoorbeeld zelf gaan maken. Als deze mogelijkheden het probleem niet oplossen, kan de Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) een zogeheten tekortenbesluit nemen. Dat betekent dat alle apotheken, groothandelaren en fabrikanten in Nederland een soortgelijk geneesmiddel uit het buitenland mogen invoeren. Dat geneesmiddel moet wel dezelfde werkzame stof hebben, en dezelfde toedieningsvorm (denk aan een vloeibaar middel of in de vorm van een pil) en sterkte.

Het RIVM onderzocht wat het effect is van tekortenbesluiten op de hoeveelheid geneesmiddelen die in Nederland beschikbaar zijn. Tekortenbesluiten blijken te helpen om meer geneesmiddelen te hebben in tijden van tekorten, maar alle betrokken partijen vinden dat ze de oorzaak van de tekorten niet aanpakken. Verder blijkt dat niet alle partijen de maatregel gebruiken. Vooral groothandelaren en apotheken in ziekenhuizen doen dat wel, onder andere omdat ze in het buitenland meer connecties met bijvoorbeeld andere groothandelaren en fabrikanten hebben. Openbare apothekers en fabrikanten doen het nauwelijks.

Ook is niet duidelijk hoeveel geneesmiddelen precies in Nederland na een tekortenbesluit worden ingevoerd, via welke partij en wie ze gebruikt. Het RIVM beveelt daarom aan een systeem op te zetten dat daar meer inzicht in geeft (een monitor). Daarnaast is het belangrijk om de ervaringen van patiënten mee te nemen, omdat de tekortenbesluiten veel impact op hen hebben.

Overigens besloot de Raad van State in november 2024 dat het tekortenbesluit wettelijk gezien in strijd is met de Geneesmiddelenwet. De IGJ mag alleen op verzoek van een arts een tekortenbesluit nemen en dat niet uit zichzelf doen. Na zorgen van verschillende betrokken partijen wordt de import van geneesmiddelen uit het buitenland voorlopig gedoogd tot de minister de wet heeft aangepast.

Shortages of medicines have become increasingly frequent over recent years. These shortages arise due to problems in the production, distribution and quality of medicines.

The Medicines Evaluation Board (MEB) indicates when there is a 'critical shortage'. When this happens, there are several solutions. Pharmacies can start making the medicine themselves, for example. When such solutions do not address the problem, the Health and Youth Care Inspectorate (IGJ) can adopt what is known as a shortage measure. This decision allows all pharmacies, wholesale distributors and manufacturers in the Netherlands to import a similar medicine from abroad. That medicine must then have the same active substance, as well as the same administration route (for example, it must be a liquid or a pill) and strength.

The RIVM has investigated the effect of shortage measures on the amount of medicines available in the Netherlands. Shortage measures help improve medicines' stocks during shortages, but all parties involved consider that the root cause of the shortages remains unaddressed. Furthermore, not all parties use the measure. Mostly wholesalers and hospital pharmacies do so, as they have more connections to international distributors and manufacturers. Community pharmacists and manufacturers barely use the measure.

Furthermore, it is unclear how many medicines are imported into the Netherlands following a shortage measure, which party imports and who uses them. RIVM therefore recommends setting up a system to provide greater insight (a monitor). Additionally, as shortage measure have a considerable impact on patients, it is important to take their experiences into account.

By the way, in November 2024, the Council of State decided that the shortage measure was legally at odds with the Dutch Medicines Act. The IGJ may only grant a shortage measure when requested by a physician and not at its own initiative. In response to stakeholders' concerns, the import of medicines from abroad is currently tolerated until the Minister has amended the Medicines Act.